mei 2022

Ik ben alweer bijna drie maanden bezig met dit duurzame haarverzorgingsexperiment. En dat is te zien aan mijn uitgroei, haha! Een dikke vier centimeter is er inmiddels van zichtbaar. Maar agh, op sporadische ergernis na, raak ik er langzaam aan gewend… Ik heb een top shampoo bar gevonden waar ik heel snel een volgende blog over ga delen. Intussen bekijk ik welke van mijn andere haarstylings-gewoonten ik nog kan verduurzamen. Dit keer is mijn kruller het onderwerp van dit blog. Of eigenlijk meer de historische, duurzamere en haar-vriendelijkere alternatieven voor mijn krultang. Hoe gaven de mode-chickies van welleer textuur en krul aan hun lokken? Ik zocht het uit...

haren krullen met lint, stokjes, krulijzers en stijfsel

Wikkelen
Al in Romeinse tijd werden er krullen in het haar gemaakt, door nat haar op stokjes te wikkelen en het het dan te laten drogen. De haren werden nat gemaakt met suikerwater, wat de krullen in vorm moest houden. In de Renaissance (ongeveer vanaf >1500) kwam deze manier van stijlen weer terug. Veel mode tijdens de Renaissance werd namelijk gebaseerd op stijlen uit de oudheid.

Voor de vorige blogpost heb ik het stylen met suikerwater uitgeprobeerd. Mijn conclusie was dat het inderdaad als een soort haarlak de haren verhardt, maar de suiker maakt het haar ook wat plakkerig. Ook vond het niet echt geweldig.
Maar er werden in deze tijdsperiodes vermoedelijk ook stijfsels gebruikt uit zetmeelrijke afkooksels van bonen / pompoen of erwten (dit zijn natuurlijk inheemse plantensoorten in tegenstelling tot andere zetmeelrijke groenten als aardappel en mais). Ik heb zelf een lok haar laten drogen in kookwater van witte bonen. En inderdaad: dat maakt het haar ook stijf zodat je er mee kunt modelleren. Maar het plakt gelukkig niet, haha.

Een andere manier om slag in het haar te brengen, was door licht vochtig gemaakte haarlokken te draaien totdat ze van zichzelf opkrulden en een knot vormden. Deze knotten werden voor enkele uren op het hoofd gebonden zodat het haar kon drogen in de zon.

Papieren krullen
Een methode die vooral in de 18de eeuw veel gebruikt werd, was het krullen met papillotes (papier). Met driehoekige papiertjes werden krullen als het ware ingepakt en met een verhitte knijptang in vorm geknepen. Het papier beschermde het haar. Zo ontstonden er springerige pijpenkrullen. [1]

Deze YouTubster laat zien hoe zij het werken met papillotes er van af brengt:

Met lint
Maar wat eigenlijk door de hele Europese geschiedenis heen wel gebruikt is om het haar te krullen, is het wikkelen van natte linten in het haar. Wat fijn: een krulmethode waarvoor geen krultang of hitte nodig is! Deze techniek wordt ook wel ‘tire-bouchon’ genoemd (letterlijk vertaald: kurkentrukker: vanwege de spiraalvormige krul die ontstaat die lijkt op het trekstaal van een kurkentrekker). Repen stof werden vaak voor het slapen gaan in ietwat vochtig haar gewikkeld, zodat het haar de volgende ochtend al meteen golfde als het lint uit het haar gehaald werd.

Ik heb twee methodes achterhaald voor het draaien van het lint door de haren:

1). Je kunt het lint ofwel vanuit het middel van het hoofd langs de weerszijden van het hoofd laten lopen en dan de haren om het lint wikkelen. Tenslotte wikkel je de vlecht-achtige strengen die ontstaan tot een grote knot aan elke kant van het hoofd, zodat je er mee kunt slapen. Dat was althans aangeraden, maar ik vind het oprollen tot een knot zelf niets toevoegen. Het slapen zonder twee knotten naast je oren is ook stukken meer comfortabel, kan ik je vertellen (ja, ik test alles in real-life op mezelf uit dames en heren, haha).

Ik zag dat deze oude en eenvoudige manier van haren krullen ook wordt uitgelegd door YoutTubers:

Je kunt een reep katoen gebruiken voor het wikkelen. Of de ceintuur van een badjas. Hoe dikker het koord is dat je gebruikt, des te groter en losser de krullen zullen worden.

Het kapsel op mijn foto is op deze methode gebaseerd. De punten heb ik omgekruld en afgebonden, zodat ook die mooi in de krul zaten. Dit is ook hoe de dames deze manier van krullen in vroegere tijden deden. [1]

2). De tweede methode is om reepjes stof te gebruiken om kleine knotjes op het hoofd te draaien en vast te zetten. Ook hier maak je het haar weer een beetje vochtig van tevoren en slaap je met de knotjes:

Gevulde kuiven
Kuiven werden van 1550 – 1600 vaak onderdeel van kapsels. Door rolletjes van tule of papier onder het haar te leggen en vast te pinnen, werd er extra volume voor deze kuiven gecreëerd.
Ook werden er vaak krulletjes langs de haarrand van het voorhoofd aangebracht door daar losse haarstukjes aan te brengen. Die waren doorgaans gemaakt van dierlijk haar. En werden in vorm gebracht met ijzers die werden verhit op een komfoortje. [1]

Vanaf 1800
Ook nu, tijdens de Biedermeier periode, waren de voorhoofdkrulletjes vaak weer onderdeel van het kapsel. Aan het einde van de 19de eeuw verschenen er voor het eerst kapsels met pony’s, die een beetje extra vorm en textuur gaven aan de kapsels. Ook in deze stijlperiode vormde Griekse en Romeinse haar- en kledingstijlen weer de inspiratie: één van de destijds populaire kapsels heette bijvoorbeeld: à la Grec. [1]

Kapsels uit de Biedermeier stijlperiode. Midden: haarstuk voor krullerige pony

Uitvinding van de krultang
In 1872, creëerde een Franse kapper genaamd Marcel Grateau een krultang die was gemaakt met twee buizen die verwarmd werden om het haar te krullen. Deze uitvinding was een mijlpaal in de geschiedenis van het kappersvak. Het gaf nieuwe perspectieven voor kappers en nieuwe mogelijkheden voor verschillende kapsels. Op een dag in 1872 terwijl Grateau in alle haast probeerde het haar van zijn moeder te krullen, vond dat hij een meer natuurlijke krul kon maken door de krultang ondersteboven te gebruiken. Hij nodigde zijn klanten uit om deze nieuwe look te proberen. [2]

Links: Marcel Grateau aan het werk met zijn uitvinding. Rechts: een krultang zoals gepatenteerd door Marcel Grateau

Jaren 20 & 30
De ‘ondulation indefrissable’- methode (oftewel: het permanenten!) werd in 1902 uitgevonden door de Duitse kapper Karl Ludwig Nessler, die het meteen patenteerde. Hij smeerde een natriumhydroxide-oplossing (ook wel bijtende soda of loog) in het haar. Vervolgens werd het haar opgerold rond enkele metalen pinnen die waren verbonden met een machine die elektrische warmte naar de pinnen stuurde. Dit hele proces duurde maar liefst zes uur. [2]

Links: watergolven met koord [3.2] Rechts: Kapsel met watergolven

Ook het watergolven deed zijn intrede voorafgaande aan de WOI. Je weet wel: krullen met krulspelden. Het natte haar werd in rollers gedraaid, waarna het tijdens de nacht of onder een droogkap gedroogd werd. Na het verwijderen van de rollers werd het haar doorgekamd en bespoten met een flinke hoeveelheid haarlak. Indertijd liepen heel wat vrouwen buitenshuis met een sjaaltje om het hoofd, want een plotselinge regenbui betekende het einde van de weelderige krullenbos. [2]

Links: het zetten van een ‘permanentje’ in 1933 [3.3]. Rechts: Watergolven met krulspelden [3.4]

De meest duurzame methode van alle bovengenoemd voorbeeld, is natuurlijk het krullen met natte repen stof in het haar. Hier komt geen elektriciteit, of allerlei chemische lakken of een berg spullen aan te pas. Ik heb deze methode zelf dus ook uitgeprobeerd. Het slapen met twee knotten in het haar ging dus redelijk. Maar met een losse wikkel was fijner en leverde een soortgelijk resultaat op: een mooie subtiele slag in het haar. Deze techniek is dus mijn aanrader van deze week wat betreft duurzaam en historisch stylen ;)

Het resultaat van slapen met een badjasceintuur in mijn haar gewikkeld: mooie krullen zonder krultang

In mijn volgende blog verklap ik welke fantastische shampoo bar ik nu alweer drie weken gebruik voor mijn haar. En: als je aanvullingen hebt voor mijn blog, laat het me dan zeker weten! Ik is een ongoing research wat mij betreft.

Lees hier de vorige blogs terug:
#1 – No-poo hairdo – tying a knot with nature
#2 – La Tricoteuse – vet haar als poëtisch verzet
#3 – Poudre du Riz – weelderige plant-based kleuring