3 augustus 2022

Tijdens mijn residency in NY, kookte ik niet alleen gerechtjes van de wilde planten die ik vond in de tuin van Glasshouse, maar schilderde ik ook kleine doeken met zelfgemaakte plantaardige verf. Verschillende planten uit de tuin kookte ik af, met soms wonderlijke resultaten. Thuis in NL ging dat proces nog even verder...

Van ui tot avocado
Textiel verven met plantaardige pigmenten, lukt het beste op plantaardige textielvezels. Dus met bijv. katoen, linnen en hennep. Het liefste toegepast op ongebleekt en onbewerkt textiel om de opname van je zelfgemaakte verven te garanderen. Ik maakte mijn kleuren in eerste instantie door planten te koken (en het kookvocht te gebruiken voor het kleuren).

Tips:
- hoe langer je planten kookt, hoe meer kleur ze afgeven
- fixeer de kleur met 4 eet. soda en 6 eet. zout per 1L water
- was de gekleurde kleding de eerste keer apart om te voorkomen dat de andere was verkleurd door jouw nieuw gemaakte
kleurencreatie

Dit zijn planten die je waarschijnlijk in je voorraadkast hebt liggen, die samen al een aardig kleurenpalet vormen:
- kurkumapoeder/wortel = geel
- gele uienschil = oranje
- rode uienschil = roze
- advocadoschil = oud roze
- rode biet = rood
– rode kool = wijnrood
– zwarte bonen = blauw
– loof v. wortelen = groen

Diverse kleuren die ik afkookte van de planten in upstate NY

Deze likeur die ik maakte van dennennaalden, dankt zijn kleur aan de rode pigmenten uit de den

Inspiratie
Een gave inspirator in mijn proces om ook op andere manieren pigmenten uit planten te gebruiken, is de Instagrampagina van Nade Studio. Zij experimenteert met patronen en diverse planten uit haar tuin voor haar kleurrijke textielen. Ze wikkelt ook bladeren en bloemen in, waarna ze ze stoomt, om de pigmenten in haar textiel ‘te printen’. Met die techniek deed ik ook verschillende experimentjes (daar kom ik zo op terug).

Uit eigen tuin
Terug naar mijn eigen experiment in de tuin van Glasshouse. De meest opmerkelijke kleur die ik vond, was die van het wilde viooltje (ook wel ‘maarts viooltje’ of ‘gewoon viooltje’ genoemd). Bij het afkoken van deze paarse bloemen, ontstond er blijkbaar een chemische reactie waardoor het kookwater aqua blauw werd. Heel gaaf (maar de volgende ochtend was het kookvocht alweer diep groen, dus je moet deze kleur snel verwerken als je deze blauwtint wilt vangen. Op textiel bleef dit pigment wel goed op kleur).

Hoewel ik in de USA zat, gaat mijn onderzoek wel over het terugvinden van kennis over inheemse Noord-Europese soorten: planten die van oorsprong in onze voorkomen, wilde ik ook een ‘portret’ maken van de natuur in New Paltz waar ik verbleef. Ik schilderde daarom mijn katoenen lapjes als botanische tekeningen met de plantensoorten uit de Glasshouse tuin waar ik gerechten en kleuren van kookten voor de expositie. Tekeningen, als ware ze door het vocht en regen alweer haast uitgelopen en verdwenen. Tijdens de performance nam ik slootwater in mijn mond dat ik uitspuugde over de tekeningen en (voor wie niet snel genoeg het laatste lekkers kon wegpakken) over het picknickkleed met alle hapjes die ik kookte). Om te laten voelen, hoe alles in het leven vergankelijk is; komt en ook weer (ver)gaat. En hoe dat proces zijn eigen schoonheid heeft.

Links: alle eetbare planten tezamen in een installatie die tot leven kwam tijdens mijn performance The Great Helath

De schilderijtjes liepen door het water waarmee ik het bespuugde door, waardoor er diverse bijna-neonkleuren uit de inkt doorliepen in de doeken. Prachtige kleurende vlekken resteerden: als vergane pagina’s uit een book of shadows die ooit bol stonden van oude tradities en kennis, zoals we veel van dat soort kennis in onze tijd ook kwijt zijn.
Ook was het laten uitlopen van de tekeningen een verwijzing naar het feit dat dit gebeid dat ooit bewoond werd door native americans, intussen overstromingsgebied is geworden als het gevolg van klimaatveranderingen.

Dit zijn een aantal planten waarmee ik in New Paltz schilderde:
- de wortels van meekrap (koraalrood)
- dennentakken (dieprood)
– boerenwormkruid (geel)
– paardebloemen (groengeel)
– vrouwenmantel- en brandnetelbladeren (groen)

Het is heel eenvoudig om spectaculaire kleuren uit bramen, vlierbessen (namelijk paars) of rode bieten (roze-rood, zoals op de lap op de foto) te maken met spullies uit de supermarkt. Ik vind het na mijn ervaring in NY echter wel een sport om zelf kleuren te maken van soorten die ik nog niet ken. Bijvoorbeeld van bloemen die ik in een berm zie bloeien. Want zo kom ik er tijdens het verwerken achter welke soorten het zijn. Ik gebruik ook fijne apps op mijn smartphone die mij daarbij helpen, zoals NatureID (maar er zijn ook veel gratis apps).

Zelf aan de slag
Afgelopen weken ben ik dus in eigen keuken thuis verder gegaan met experimenteren met het winnen van kleurstoffen uit bloemen. Het is nu zomer, dus er valt genoeg te plukken in de stadsparkjes. Ik paste uiteindelijk twee technieken toe op het witte katoenen ondergoedsetje dat ik alweer een half jaar geleden naaide uit oude katoenen lappen. Dit ondergoed zetje hoort bij de Re-Fashion set, maar ik draag hem relatief weinig, omdat ik de witte bandjes van de bralette niet zo mooi uit vind komen onder de trui die ik veel draag. Ze piepen onder de trui uit. De oranje/roze bandjes van mijn geborduurde set, vind ik juist wel tof als ze zichtbaar zijn, dus waarom zou ik ik deze witte set niet verven met bloemenkleurstoffen?

De ondergoedset met bralette die ik zelf naaide voor Re-Fashion, die een ander kleurtje mag krijgen

Slipje na het verven met afkooksel van rode biet (rode potje) en gele uienschillen + meekrapwortel (oranje potje)

Van rode biet en diverse oranje bloemen kookte ik roze en oranje kleurstof af. Daarna legde ik bloemblaadjes en kleine bladeren op de stof. Deze rolde ik voorzichtig op; zorgvuldig zodat alles op zijn plek bleef zitten. Met katoenen garen, bond ik de opgerolde pakketjes strak verder samen. Daarna drenkte ik de stof in wat natuurazijn met opgeloste sodakristallen er in (1 deel sodakristallen op 5 delen azijn), omdat dit helpt de kleurstoffen te fixeren. Met een vergiet op een pannetje water, liet ik de pakketjes vervolgens een half uurtje stomen boven kokend water. Zo komen de kleuren uit de bloemen namelijk vrij.

Elke vijf minuten, draaide ik de pakketjes een klein beetje met een houten tang. Na het koken, liet ik de pakketjes een nacht staan, om de kleuren helemaal door te laten trekken. Vooral de groene blaadjes en gele bloemetjes (boerenwormkruid) hebben hun werk goed gedaan, zo bleek tijdens het uitpakken ;) Heel nauwkeurig is deze techniek niet: de kleuren vloeien erg uit, zoals je ziet in mijn experiment. Daarom ging ik met nog een andere techniek aan de slag:

Lekker rammen
Door met een hamer en een plastic sheet, met daaronder bloemen en stof fijn te hameren, kan je ook heel veel kleurstoffen uit je verzamelde bloemetjes meppen. And trust me; je driejarige kleuter vindt dit ook fan-fucking-tas-tisch om te doen.
Ik kleurde de randen van de cup en straps van de bralette op die manier nog dieper roze met wat diep paarse stokrozen en roze klaproosjes (die waren echt knalroze zoals je ziet aan het resultaat, echt awesome!). Met een plantenspuit had ik de stof wat klam gespoten om de kleuren een beetje te laten vloeien. Met afgekookte rode bietensap en een kwast, bracht ik hier en daar nog wat extra kleur aan. Hetzelfde deed ik met de bovenrand van de slip. (Zie voor- en na van dit effect op onderstaande foto’s).

Dit setje gaat natuurlijk niet in de wasmachine. Ik zou het voorzichtig met de hand kunnen wassen met wat water en wat olijfzeep, maar zolang dit project nog duurt bewaar ik het goed als kunst-object om het te tonen als sample van wat je allemaal kunt maken met kleuren uit groenten en bloemen. Mocht je ook aan de slag gaan met deze manier van verven, stuur je me dan een foto van jouw creaties toe? Dat mag naar info@artyfartylife.com .

En alweer druk bezig aan het volgende
Afgelopen weken ben ik druk bezig geweest nieuwe items te naaien, zoals kanten sokjes. En ik ben alvast een trui voor de winter aan het breien (de mussen vallen dood van het dak, maar goed: ik ben ook nog wel even bezig, haha). Ik blijf het proces op Facebook in Insta delen. En op 1 september geef ik een workshop Re-Fashion in De Nieuwe Veste in Breda. Je bent van harte welkom! Ziet u daar!

Thanks alvast!